Orah je specifična sadnica koja se moze saditi u svim vrstama zemljista. Najbolje rezultate postiže u zemljištima koja se nalaze u dolinama reka. Sadnice oraha je najbolje saditi u jesen i to isključivo dvogodišnje sadnice visine od 1,2m-1,5m. Sadnice oraha visine od 1,2m-1,5m se računaju kao najkvalitetnija, takozvana 1 klasa. Zasadi sa sadnicama oraha spadaju u najmanje zahtevne zasade po pitanju održavanja (orezivanja i prskanja od bolesti).
Prvi rod kod oraha je u trećoj godini mada se često desi da prvi rod bude i u drugoj godini.Pun rod se računa od 12 godine pa na dalje kada po jednom stablu ima prinos od 55-60kg neočišcenog ploda ili 30-35kg očišcenog ploda. Način sadnje koji se preporučuje kada je zasad terminalnih sorti oraha u pitanju je 10m x 10m gde pri takvoj sadnji po 1hektaru treba 100 sadnica. Kod lateralnih sorti oraha razmak između sadnica je 5m x 6m gde po hektaru staje i do 330 komada sadnice. Ako je oblik parcele nepravilnog oblika onda se mogu praviti i kombinacije 5m x 7m i 4m x 8m. Takođe postoje i još drugi sistemi sadnje koji se mogu preporučiti nakon detaljne analize i ispitivanja tla, kao i planskog rešenja sadnje.
Bolesti koje se najčešće pojavljuju kod sadnica oraha su: pegavost lišća i plodova (gnomonija), flekavost lišća mladara i plodova, pegavost ljuske i jezgra oraha, bakteriozna crna pegavost, i mnoge druge. Najpoznatije štetočine oraha su: orahov smotavac, orahov savijač, orahova grinja, smeđa orahova lisna vaš, štitaste vaši, gusenice, potkornjaci, drvotočci i drugi. Za đubrenje oraha preporučuje se NPK đubrivo 10:20:30 ili 8:16:24 koje se baca u jesen po opadanju lista, a u proleće je najbolje baciti kan 27% azota. Podloge na kojima su kalemljene sadnice oraha su: sejanac crnog oraha i sejanac običnog oraha.
Postoji nekoliko vrsta orahovog drveta među kojima su najpoznatiji; Čendler, Fernor, Howard, Pedro, Lara, Tulare, Fernette, Franquette, Iverto, Cisco, Sebin, Kaman 1…
Čendler
Poznatije kao najplodnija orahova vrsta. Na granama nosi plodove. Pretežno 2-5 grozda. Tanka ljuska. Lako se lomi, i spolja i iznutra. Drvo staro 7-8 godina može da donese oko 25-30 kg voća godišnje. Lako prijemčiv na podloge, ima sposobnost aklimatizacije. Cveta kasno u proleće, a zbog toga je i otporan na prolećne mrazeve. Pogodan za sadnju iznad do 800m nadmorske visine. Tanka kora, blago gruba i ovalna. Lako se odvaja od ljuske i može se konzumirati sirov, suv i svež. Manje grane donose pretežno 90% ploda. Prinos u pupoljcima dostiže 85-90%. Procenat unutrašnje beline je 90%-100%. Plodovi nose 10-14g, od kojih je 6,5g voće unutra 52-55%. Odnos rasta srednje jak. Otporan na bolesti.
Fernor
Fernor je veoma produktivan. Daje 2-4 ploda, tanke kore koja se lako lomi i ljušti. Prija mu hladna klima, te se može saditi na nadmorskoj visini od 50 do 1800 metara. Odovara mu primorska klima, a ova vrsta rezultirala je kao veoma plodna u mediteranskoj regiji. U slučaju sadnje na 1800 metara, Fernor ne bio bio pogođen prolećnom i jesenjom klimom zbog svojih genetskih osobina.
Ženski cetovi razvijaju se početkom maja pa ga prolećni mraz ne može ugroziti. Tokom jeseni Fernor vrsta ima tzv.odmor do početka novembra, to predstavlja zatvaranje novoizraslih izdanaka, što znači da ni oni ne bi bili pogođeni prvim jesenjim mrazevima. Zato tokom zime, ni minus 25 stepeni, kao ni mrazevi ne bi mogli ošteti Fernor koji važi za veoma izdržljivog tokom zimskog perioda.
Pedro
Vrlo plodno, ali plodove daje za nijansku kasnije nego ostale sorte. Donosi 20-25kg ploda po stablu u starosnoj dobi od 7-8 godina, a čak i do 100kg po stablu u starosnoj dobi od 15-20 godina. Odgovara mu blaga temperatura, pogodan za sađenje do 1200 metara. Zbog asimetričnog rasta zahteva oprezno i i pažljivo orezivanje. Leti zahteva dosta vode.
O drugim vrstama, kao i isplativosti uzgoja određene vrste, karakteristikama i drugim detaljima možete pogledati detaljne informacije na kompanije Chandler waltree d.o.o. koja vrlo predano radi na usavršavanju uzgoja i rasada orahovih sadnica.
foto: PROMO
