U okviru izložbe, retrospektivnog karaktera, koja će biti otvorena u četvrtak, 3. oktobra u 19 časova u Galeriji Kuće Legata, biće predstavljena selekcija dela iz kolekcije Kuće legata koje je slikarka, scenografkinja, kostimografkinja, kreatorka lutaka i legatorka, Milena Jeftić Ničeva Kostić poklonila u periodu od 2007. do 2020. godine.
Radovi koji su nastali tokom ranih sedamdesetih prošlog veka, pa sve do druge decenije ovog veka oslikavaju delikatnu nit vizuelne poetike, specifičnost odabrane tematike i bogatstvo motiva kojima je umetnica bila zaokupljena, kao i transformaciju u likovnom izrazu kroz veliki broj ciklusa poput:Krojačkih salona, Popravki čarapa, Glava, Životinja, Žita – oranica – voda, Krošanja, Izbušenog neba, Cvetanja, Tropa i Sutona.
Ranu fazu njenog stvaralaštva obeležavaju „bele slike“ iz ciklusa Krojački slaoni i Popravka čarapa na kojima se jasno prepoznaje inspiracija u samom radu u pozorištu.
U okviru ovih dela umetnica reducira likovne elemente i primenjuje estetiku dečijih crteža sa apliciranjem trodimenzionalnih volumena na površine platna, naglašavajući njihovu dinamiku i plastičnost.
Tokom osamdesetih godina, prevashodno se fokusirala u opsegu novog koncepta slike reflektovanog u pokretima Nove figuracije i Nove predmetnosti. Eksperimentalni karakter njenih radova osobito dolazi do izražaja tokom osamdesetih i devedesetih kada se smelo prepuštala optičkim i kolorističkim eksperimentima u domenima „pattern painting-a”, op arta i pop arta, u upečatljivim manifestacijama vibrantnog animalističkog slikarstva na rubu apstrakcije, koji je iniciran u ciklusu Životinje.
Sredinom osamdesetih predano kreira cikluse Oranice i Krošnje, uporedo sa „crnim crtežima“ u olovci, koji predstavljaju daleke odraze imaginarnih vizura valovito izbrazdanog zemljišta nakon oranja ili suptilne prizvuke krošnji.
Crni grafiti su osmišljeni kao varijacija svojevremenih monohroma, svojevrsne „crne slike“, gde se umetnica predaje procesu negiranja boje i kreiranju crteža naglašenih faktura i zasićenih površina, grafitom ili tušem. Najfrekventnije upotrebljava grafitnu olovku, u kojoj je primarno dojmljiv metalizirani, pepeljasto sivi fon, u okviru kojeg se mogu uhvatiti i odsjaji drugih boja prilikom prelamanja svetla.
U intrinzičnim, dubinskim traganjima crnih površina, umetnica se analitički opredeljuje za zbijene, isprepletene linije, insinuirajući pritom ne samo na efekte polazišnih osnova, već i ishodišnih rasvetljenja.
U njima se vidi delikatna igra svetlosti i senke, alternacija belih i sivih površina, ili zasićenost crteža sivim pigmentom grafita u okviru kojeg se ističu minuciozni, često repetativni potezi kreirajući punoću i bogatstvo fakture.
Milena JNK je tokom devedesetih bila jedan od inicijalnih kreatora „ambijentalnih celina“ koje su bile potaknute njenim razvijenim smislom za scenografiju. Ostvarila je inovativne doprinose u domenu kostimografije, lutkarstva, pozorišnog dizajna. Svojim imaginativnim kostimima, scenografijama i lutkama pružila je osobene obrise scenskoj iluziji, ukazavši na tananost linije između likovnog i pozorišnog stvaralaštva.
Poslednje dve decenije njenog stvaralaštva, od početka pa do druge decenije XXI veka, osetno je zalaženje u slikarstvo intenzivnih boja, čiji su motivi bazirani na svetu flore, cvetnica, a docnije i lisnatih biljaka i tropskog rastinja prisutnih u ciklusima Cvetanje, Tropi i Suton.
Slikarstvo, zajedno sa crtežom kao ravnopravnom disciplinom kroz koju često artikuliše svoje zamisli, za Milenu JNK spada u stvaralačku kategoriju u kojoj je ona izvojevala pravo na sopstveni likovni izraz, kao umetnice koja je uporedno dejstvovala u sferama scenografije, kostimografije i likovne umetnosti.
Izložba predstavlja jednu vrstu omaža umetnici koja je nesebično darivala za života, ali takođe ima za cilj da približi njeno delo mlađoj publici, a starijoj da omogući da se ponovo susretnu sa njenim razigranim, vibrantnim svetom ljudi, životinja i prirode. Posetioci će, takođe, imati priliku da pogledaju dokumentarnu emisiju „Pred belinom“ u vidu intervjua sa umetnicom, u produkciji TV Beograd iz 1997. godine.
Autori izložbe čine kustoski tim Kuće legata.
Milena Jeftić Ničeva Kostić je dobitnica priznanja i nagrada među kojima se ističu Otkupna nagrada Muzeja savremene umetnosti, Oktobarski salon, Beograd (1982); Velika nagrada Srbije, ULUPUDS, dodeljuje Ministarstvo za kulturu Srbije (1992); Nagrada za crtež, IV Bijenale crteža i male plastike, Beograd (1999) i Nagrada Oktobarskog salona, Beograd (1999).
Nagradu za životno delo dobila je od ULUPUDUS-a (2008). Dobitnica je i nacionalnog priznanja za doprinos kulturi. Izlagala je na brojnim samostalnim i grupnim izložbama na prostorima bivših jugoslovenskih republika, kao i u svetu.
Čitav svoj radni vek pasionirano je radila u pozorištima širom Srbije, pre svega u matičnom „Duško Radović“. Kao autor scene ili kostima, sarađivala je sa renomiranim rediteljima – Srboljubom Stankovićem, Arsenijem Jovanovićem, Vidom Ognjenović, Mirom Erceg, Egonom Savinom, Ivanom Vujić, Stevanom Bodrožom, Tanjom Mandić Rigonat i drugima.
Radovi Milene JNK nalaze se u brojnim kolekcijama kako u zemlji tako i u inostranstvu. Između ostalog i u kolekcijama Narodnog muzeja Srbije u Beogradu, Muzeja savremene umetnosti u Beogradu, Muzeja grada Beograda, Kući legata, Muzeja primenjene umetnosti u Beogradu, Muzeja pozorišne umetnosti Srbije, Muzeja Zepter, Muzeja savremene umetnosti Vojvodine i Galerije Matice srpske u Novom Sadu, Muzeja savremene umetnosti u Jerevanu, Benjamin Duhl Auditorijuma u Tel Avivu, Gradske kuće u Solentuni, Muzeja pastela u Sen Kentenu, Silpakom univerziteta u Bangkoku, kompanije Wiener Städtische i drugim.
Svoje legate za života je poverila Galeriji Matice srpske i Kući legata, kojoj je poklonila i stan-atelje, u kojem je živela i stvarala.
Preminula je 25. maja 2021. godine u Beogradu.
