Iranska nova godina, Norouz slavi se u mnogim zemljama koje su bile pod uticajem persijske kulture. Ove godine slavi se 1393. godina, po solarnom kalendaru.
Slavljenje odlaska stare i dolaska nove godine je prastari religijski, društveni i kulturni obrazac u skoro svim delovima sveta.
Iranska Nova godina slavi se u Iranu, na Kavkazu, u Centralnoj Aziji i među Irancima širom sveta. To je državni praznik u Iranu, Avganistanu, Tadžikistanu, iračkom Kurdistanu, Azerbejdžanu, Turkmenistanu, Uzbekistanu, Kirgistanu i u Kašmiru. A
Iranska Nova godina, Norouz, je tesno povezana sa religijom, međutim, ta religija nije islam već zoroasterizam, koji je na prostoru Persije bio dominantan pre dolaska arapskih osvajača. Od pojave islama, ovaj praznik je poprimio novi oblik i značaj, usled međusobnog uticaja, i predstavlja slavlje svih građana. Norouz u prevodu znači prvi dan meseca Farvardina, i označava početak Nove godine.
Po iranskom kalendaru, Nova godina počinje 21. marta, na prvi dan proljeća u trenutku kada dan i noć, na putu Zemlje oko Sunca, jednako traju. Počinje prema proračunima astronoma tačno nakon 365 dana, 5 sati, 48 minuta i 46 sekundi.
Iranci taj dan proslavljaju najmanje četiri hiljade godina, prema kalendaru koji je jedan od najstarijih i najtačnijih na svetu.
Ideja posedovanja kalendara u Persijskoj kulturi je bila važna ideja. Takođe, među prvima su koristili solarni kalendar. Iako se u Iranu koristi solarni kalendar, godine se broje po hidžra ili islamskom kalendaru. Kao početak nulte godine uzima 622. godina kada je Muhamed prešao iz Meke u Medinu.
Običaji Iranske Nove godine
Pred sam početak ovog praznika, čisti se kuća, zarad isterivanja svakog zla iz kuće. Sve je u cilju ponovnog proslavljanja rađanja prirode, i pobedu svetlosti nad tamom. Norouz, traje 13 dana, i predstavlja period slavlja i radosti u čast 12 božanstava, 12 svetih pomoćnika vrhovnog boga Ahura Mazde. Tokom praznika međusobno se posećuju i daruju, a 13 dana, odlaze u prirodu.
Sedam «S»
Sat pre dolaska Nove godine simbolično se postavlja iranska trpeza Haft-sin, koja u predovu znaci sedam s. Nju čine sedam stvari koje počinju na slovo s, i svaka od njih nosi određenu simboliku: novogodišnje zelenilo, kao simbol plodnosti i sreće, jabuka kao simbol života, vrsta alve koja se pravi od pšenicnih klica kao simbol rasta vegetacije i hleba nasušnog koji dobijamo od Boga, beli luk simbol zdravlja, sirće sibol sreće, vrsta iranskog voća koje ćuva od raznih nesreća i uboda otrovnih životinja, začin. Inače broj sedam u Iranu predstavlja sveti broj.
Iranska novogodišnja trpeza
Cilj novogodišnje trpeze je da usmeri čovekovu pažnju na pozitivne stvari, kao i na Božije davanje. Čovek tim ritualom ukazuje na svoju okolinu, sredinu, lično zdravlje i na prirodne vrednosti. Iranci ovim simbolično kažu da je voće veoma vredno, da biljke i životinje imaju svoj poseban položaj u eko-sistemu, i tako dalje. Stvari koje se nalaze na sofri Haft sin su simbol Božijeg poklona, dok jedino što na ovoj sofri ne počinje sa slovom s jeste Kuran i ogledalo, koje je simbol čistoće, časti i unutrašnje svetlosti.
Inače, Norouz se nalazi na UNESKO-ovoj listi nematerijalne kulturne baštine čovečanstva, i njegova ideja nije samo da proslavi dolazak sunčanih dana nakon duge i hladne zime, već je u osnovi potreba da se ljudi humanije ponašaju, jedni prema drugima, ali i prema prirodi.
foto: wiki
