U ediciji 100 slovenskih romana, čiji je srpski izdavač Arhipelag, pojavila su se dva nova romana. Jedno je roman poznatog slovenačkog pisca Vlada Žabota Vučje noći, u prevodu Ane Ristović, dok je drugo roman jednog od najznačajnijih slovačkih pisaca druge polovine XX veka Dušana Kužela Lampa, u prevodu Mihala Harpanja.
Poznat i kao novinar i pisac za decu, romansijer i pripovedač Vlado Žabot (1958) jedan je od najpoznatijih savremenih slovenačkih proznih pisaca. Za roman Vučje noći dobio je „Kresnikovu nagradu“, najvažnije književno priznanje u Sloveniji, dok je za roman Pastorala dobio „Prešernovu nagradu“. Roman Vučje noći doživeo je više izdanja u Sloveniji. Objavljen je i u antologijskoj ediciji Slovenska zgodba (2004). Vučje noći su prevedene na ruski (u dva izdanja), nemački, poljski i makedonski jezik.
Smešten u malo međumursko mesto, roman Vučje noći na uzbudljiv i ekspresivan način ispituje slojeve vere, predrasuda, čuda, strahova, mistike i svakodnevnog u egzistencijalnoj drami običnih ljudi.
– Roman Vučje noći baštini veliko nasleđe evropske književnosti. Služeći se elementima gotike, misterija, tematizovanjem đavola i veštica, kao i ekspresionističkim, razlomljenim, gotovo poetskim vizijama u prozi, Žabot ispituje zaostavštinu paganskog u savremenom svetu. Kao rascepe u nama znanoj slici sveta i kao rascepe u samom čoveku, onda kada se nađe u sudaru sa graničnim prostorom u kome se kalendari ukrštaju a sama priroda oblikuje postojanje. Ima nečeg kafkijanskog u romanu Vučje noći. Žabot preispituje (ne)sposobnost pojedinca da savlada zamke koje postavlja zarobljeni i zaustavljeni kolektiv – kaže kritičarka Tamara Krstić u pogovoru srpskom izdanju romana Vučje noći.
Dušan Kužel (1940-1985) jedna je od ključnih figura slovačke književnosti druge polovine XX veka. Kužel se u slovačkoj književnosti pojavio šezdesetih godina, u zlatnoj deceniji ne samo novije slovačke književnosti već i kulture u celini. Posle tri knjige pripovedaka, objavljene u drugoj polovini šezdesetih, proza Dušana Kužela naišla je na prijem kod čitalaca i kritike kao događaj moderne slovačke proze, ali su piščeve knjige probudile pažnju i socijalističke cenzure. Otuda piščeva proza nije objavljivana u knjigama tokom sedamdesetih i osamdesetih, sve do pada Berlinskog zida. Posle toga, Kuželova dela su doživela više izdanja i čitavu jednu novu recepciju. Iako je pisan još sedamdesetih, roman Lampa je objavljen prvi put u celini tek 1989. godine. Kuželov roman preveden je na više jezika.
– Lampa je složeno stilizovana alegorija o moralnom i socijalnom iskustvu autorove generacije, sadrži brojne elemente intertekstualnog karaktera i u čitalačkoj recepciji funkcioniše ne samo kao svedočanstvo o čoveku i vremenu, već i kao slika raznorodnih književnih uticaja s kraja šezdesetih i početka sedamdesetih godina 20. veka. U Lampi se ogledaju protivrečnosti vremena popuštanja ideoloških stega u šezdesetim godinama, što je izraženo metaforama „praško proleće“ i „socijalizam sa ljudskim licem“, i godinama tzv. normalizacije koje nastupile nakon „bratske pomoći“ u vidu tenkova posle avgusta 1968. Očito žanrovsko obeležje Lampe jeste crta pustolovnog i čak detektivskog romana. Glavni junak Jan odlazi od kuće i porodice najpre u šumu, da bi posle niza zapleta, svoj put završio razapet na kipu plehanog Hrista pored puta – smatra Mihal Harpanj, prevodilac romana i pisac pogovora za srpsko izdanje ove knjige.
Edicija 100 slovenskih romana je najveći međunarodni kulturni, književni i promotivni projekat slovenske literature, pa tako i najveći projekat u koji je trenutno uključena srpska književnost. Države članice projekta su uz pomoć strukovnih i partnerskih institucija izabrale po deset romana objavljenih posle pada Berlinskog zida. Jedini kriterijum izbora bio je umetnički kvalitet. Edicija 100 slovenskih romana je reprezentativni, antologijski projekat koji je izazvao dosta pažnje kulturne javnosti i izvan slovenskih zemalja. Knjige iz edicije 100 slovenskih romana počele su prethodnih meseci da izlaze i na engleskom i portugalskom jeziku, a do kraja godine jedan izbor iz ove edicije biće objavljen i na španskom jeziku.
Arhipelag je najaktivniji nacionalni izdavač edicije 100 slovenskih romana. Glavni urednik međunarodnog projekta 100 slovenskih romana je Gojko Božović.
