„Olga Jevrić – Kompozicija i struktura” u Galeriji SANU
„Olga Jevrić – Kompozicija i struktura” – naziv je izložbe koja će biti priređena u Galeriji SANU povodom značajnog jubileja: stogodišnjice rođenja istaknute jugoslovenske i srpske vajarke. Opus Olge Jevrić spada u vrhunske domete naše i evropske moderne umetnosti druge polovine 20. veka.
Pored obeležavanja značajnog jubileja i odavanja priznanja delu Olge Jevrić i njegovom nespornom značaju u okviru srpske, tadašnje jugoslovenske, ali i evropske umetničke scene druge polovine 20. veka, izložba ima za cilj i upoznavanje mlađe generacije s opusom naše istaknute autorke. S druge strane, starija publika će imati priliku da se ponovo susretne s prepoznatljivim apstraktnim formama koje su je uvrstile u red najznačajnijih skulptorki 20. veka.
Njene vizionarske skulpture su novim materijalima, apstraktnom formom i specifičnim likovnim jezikom trasirale novo poglavlje jugoslovenske skulpture, istovremeno ostajući jedinstvena pojava na našem podneblju.
Izložena dela su predstavljena hronološki uz akcentovanje cuklusa tzv. „porodica“, kako ih je Olga Jevrić nazivala, u želji da se približi i jasnije sagleda razvojni tok skulptoralne misli, prepoznaju utvrđene zakonitosti građenja dela i oformljeni, prepoznatljivi jezik forme.
Publici će ovom jubilarnom izložbom biti predstavljena dela iz dva legata umetnice koja su poklonjena SANU i Kući legata u Beogradu u svom integralnom obimu, kao i manji broj radova iz Muzeja savremene umetnosti Vojvodine u Novom Sadu, Centra za likovnu i primenjenu umetnost Tera (Terra) u Kikindi i privatnih kolekcija.
Dva izuzetno vredna legata, sačinjena od pažljivo odabranih dela, koja su nastajala tokom njenog plodnog stvaralaštva, je poklonila Kući legata i Srpskoj akademiji nauka i umetnosti 2006. i 2007. godine.
Zbirka koju je umetnica zaveštala Srpskoj akademiji nauka i umetnosti dobila je 2015. godine status kulturnog dobra od nacionalnog značaja, dok brojna inostrana izlaganja i uvrštenje njenih skulptura u značajne svetske umetničke kolekcije, poput kolekcije Muzeja Izraela u Jerusalimu, Nacionalne galerije u Berlinu i Tate Modern u Londonu, potvrđuju da delo Olge Jevrić prevazilazi nacionalne okvire.
Više od pet decenija plodonosnog stvaralaštva Olge Jevrić biće predstavljeno sa preko dvesta njenih dela, koja uključuju sve značajne cikluse i pojedinačne radove – od Predloga za spomenike (1951–1965), koji su prvi smeli iskorak nacionalne skulpture izvan figuracije ka apstrakciji, sve do poslednjih radova u kojima su glavna preokupacija autorke taktilna svojstva materijala.
Skulpture malog, srednjeg i velikog formata ilustruju plodan stvaralački put u okviru kojeg se izraz Olge Jevrić razvijao kroz cikluse portreta, aktova, reljefa, predloga za spomenike, komplementarnih formi, artikulacije prostora, agresivnih formi, divergentih kretanja, nizova, zahvaćenih prostora, prostora u staništima, egzostruktura, naslojavanja, nabrajanja, ukrštanja i drugih.
Tokom trajanja izložbe biće prikazan film Skulptura u svetu predmeta i pejzaža – Olga Jevrić (scenario akademik Ljubomir Simović, Marko Karadžić, režija Marko Karadžić), kao i izbor umetničkih fotografija koje je Olga Jevrić stvarala dugi niz godina. Planirana su stručna vođenja i tribine na kojima će se diskutovati o životu i delu Olge Jevrić. Izložbu prati bogato ilustrovan katalog dela, sa tekstovima dr Jerka Denegrija, dr Ane Ereš, msr Dine Pavić, msr Jovane Pikulić i autora i kustosa izložbe Žakline Marković i Dejana Vučetića.
Olga Jevrić je rođena u Beogradu gde je završila odsek za klavir Muzičke akademije 1946. godine, a zatim i vajarski odsek na Akademiji likovnih umetnosti 1948. godine u klasi profesora Sretena Stojanovića, gde i magistrira 1949. godine.
Njena prva samostalna izložba pod nazivom „Prostorne kompozicije“ u Galeriji ULUS-a u Beogradu iz 1957. godine, predstavlja jednu od najznačajnijih izložbi na prostoru tadšnje Jugoslavije.
Ovom izložbom Olga Jevrić je na jedan smeo način uvela novine u skulptoralnom izrazu okretanjem ka apstraktnoj formi, uz inovativnu upotrebu nestandardnih materijala (ferioksida, gvozdenih šipki i cementa).
Izlaže na XXIX Bijenalu u Veneciji 1958. godine, kada njen rad biva zapažen od strane eminentnih evropskih likovnih kritičara. Nakon značajnog uspeha na Bijenalu u Veneciji ubrzo su usledila izlaganja u Torinu (Galleria Notizie), Londonu (Drian Galleries), Padovi (Bijenale male plastike) i drugim evropskim gradovima (Zagrebu, Rijeci, Atini, Parizu, Rimu, Briselu, Berlinu, Helsinkisju, Beču, Moskvi, Koblencu…).
Četiri velike retrospektivne izložbe, koje su se održale u Beogradu, donele su umetnici značajne nagrade za stvaralaštvo: Muzej savremene umetnosti, 1981; Galerija SKC, 1988; Galerija SANU, 2001; Kuća legata, 2012. godine.
Mišel Sefor (Michel Seuphor) je uvrštava u svoje dve publikacije: Skulptura dvadesetog veka (1959) i Rečnik moderne skulpture (1960). Izabrana za dopisnog člana SANU 1974. godine, a 1983. postaje prva i jedina žena vajar redovni član SANU.
