Na predlog Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada Vlada Republike Srbije na sednici održanoj 20.5.2021. godine donela je odluku kojom su Krunski venac u Beogradu i Svetosavski plato utvrđeni za prostorno kulturno-istorijske celine. Ovim je broj utvrđenih celina u Beogradu porastao na 18.
Celina Krunski venac obuhvata ulice Topolsku, Petrogradsku, Krunsku, Vojvode Dragomira i delove Mileševske, Maksima Gorkog i Novopazarske. Prostorno kulturno istorijska celina Krunski venac u Beogradu, predstavlja segment šireg gradskog centra, pretežno stambene namene, koji se u urbanom smislu formira u prvim decenijama 20. veka. Do početka 20. veka ovo područje je bilo nenaseljeno i pokriveno livadama.
Po svojim kulturno-istorijskim, arhitektonsko-urbanističkim i ambijentalnim vrednostima, pripada teritoriji grada sa hronološkom slojevitošću graditeljskog nasleđa. Celina i pojedinačni objekti poseduju kulturno-istorijsku i arhitektonsku vrednost kao svedočanstva urbanističkog, ekonomskog i socijalnog razvoja prestonice u periodu između dva svetska rata, ali i određenog stila života njegovih žitelja.
Ono što i danas krasi stanovnike Krunskog venca je prepoznavanje značaja zajedništva i udružene akcije, za poboljšanje i očuvanje uslova života i vrednosti kraja kome pripadaju.
Prostorno kulturno-istorijska celina Svetosavski plato sa svojim simboličkim, memorijalnim, kulturno-istorijskim, arhitektonsko-urbanističkim i umetničkim vrednostima predstavlja mesto memorije dva prelomna događaja u srpskoj istoriji: spaljivanja moštiju Svetog Save i Prvog srpskog ustanka. Svi objekti, osim Spomenika Karađorđu, povezuju se sa ličnošću Svetog Save i obeležavanjem događaja spaljivanja njegovih moštiju, ali su, sa izuzetkom male crkve, podizani i u povodu proslavljanja godišnjica Prvog srpskog ustanka, s obzirom na neposrednu blizinu autentičnog mesta logora ustaničke vojske. Odluka Srpske pravoslavne crkve da se mesto spaljivanja moštiju Svetog Save, utemeljivača srpske crkve, prvog srpskog arhiepiskopa i prosvetitelja, obeleži na ovom mestu izgradnjom hrama, presudno je uticala na karakter, obim i izgradnju ovog prostora.
Prostor Svetosavskog platoa ima simbolične, memorijalne, kulturno-istorijske, arhitektonsko-urbanističke i umetničke vrednosti.
Od osnivanja Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada Beograda 1960. godine, pa do 1990, zaštićeno je 9 prostorno kulturno-istorijskih celina. Godine 1964. utvrđena je celina „Područje Knez Mihailove ulice“, a dve godine kasnije 1966, celina „Staro jezgro Zemuna“. Usledile su „Skadarlija“ 1967 , „Kopitareva gradina“ 1968, „Kosančićev venac“ 1971, „Topčider“ 1987 i „Područje oko Dositejevog liceja“ 1989. Nakon pauze od gotovo tri decenije, u kojima je fokus zaštite bio na drugim aktivnostima, od 2017. godine zaštićeno je čak 9 celina, a znatan broj celina je trenutno u proceduri ili u fazi završetka istraživanja.
foto: Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada Vlada Republike Srbije
