Obnovljenu Manakovu kuću otvoriće Ivan Tasovac, ministar kulture i informisanja Republike Srbije, dok će pozdravnu reč održati dr Mirjana Menković, direktor Etnografskog muzeja u Beogradu u četvrtak, 12. maja u 12h. U Manakovoj kući, koja se nalazi u sklopu Etnografskog muzeja u Beogradu od otvaranja 1968. godine, smeštena je najveća etnografska spomen zbirka u Srbiji.
Jedan od najstarijih objekata starobalkanske arhitekture u Srbiji iz prve polovine 19. veka, Manaova kuća, kompletno sanirana, revitalizovana i s novim, uređenim ambijentalnim okruženjem, posle punih pet decenija od poslednjeg konzervatorkog tretmana, biće otvorena za publiku kao jedan od centralnih događaja Manifestacije Muzeji Srbije – Od 10 do 10 u 2016. godini.
Ključno je da je glavni ulaz u Manakovu kuću, širinom trotoara i glavnog gornjeg ulaza, proširen za više od 2 metra, da je urađena nova podloga i da su prednji deo kuće i tri parking-mesta ispred sada jedan deo ambijentalnog zelenog uređenja, koji se pruža i duž ograde u postojećem dvorištu.
Prizemlje Manakove kuće (bez izložbenog prostora i prostora prodavnice) –postala je moderno opremljena kuhinja/RADIONICA, koja je pogodna za promocije i prezentacije, a celom dužinom zida je izveden i mali priručni depo u kome se skladišti ono što je potrebno za radionice koje će se i dalje održavati. Osnovna ideja je bila da se maksimalno oslobode sve komunikacione linije, u meri u kojoj se to može i sme, a što do sada nije bio slučaj.
Po sadržaju, Etnografska spomen-zbirka Hristifora Crnilovića zapravo predstavlja svojevrstan muzej. Osim 2 600 predmeta velike kulturne vrednosti, Zbirka obuhvata i 1 617 negativ-ploča objekata snimljenih na terenu i iz zbirke, više od 22 000 listova rukopisne građe zabeležene na terenu i iz literature, kao i priručnu biblioteku sa više od 700 knjiga i časopisa.
Sve to sabrao je predano, znalački, uz velike teškoće i samoodricanje, istraživač i patriota Hristifor Crnilović, s ciljem ne samo da sakuplja i čuva raznovrsne tvorevine narodne kulture već i da sagleda i otkrije njihovo poreklo, značenje, ulogu i razvoj sa etnološkog stanovišta. To se, pre svega, odnosi na seoske i gradske nošnje i nakit, a u manjoj meri i na druge kolekcije u Zbirci (pokućstvo, delovi drvorezbarenih enterijera, ćilimi, alati pojedinih zanata, pribori za pušenje, pisanje, češljanje, predenje, bojenje, tkanje, zatim oružje, konjska oprema, predmeti uz običaje, muzički instrumenti, crkveni predmeti i dr.). Izuzev numizmatike, arheološkog materijala, staroslovenskog oružja i srednjevekovnog nakita, većina materijala poreklom je iz 19. i 20. veka, a potiče iz Srbije i Makedonije, i, u manjem broju, iz drugih balkanskih krajeva i Grčke.
Stalna izložbena postavka u Manakovoj kući
Poptuno obnovljena, konzervirana stalna izložba Narodne nošnje i nakit centralnobalkanskog područja iz 19. i prvih decenija 20. veka, autora Jasne Bjeladinović Jergić, biće svečano predstavljena publici. Služba konzervacije Etnografskog muzeja obradila je preko 500 stotina pojedinačnih predmeta. Unapređena izložba o radu H. Crniloviću, novi multimedijalni izložbeni sadržaji, sastavni su deo ove izuzetne izložbene postavke koja prikazuje osnovne elemente Crnilovićevog etnografskog istraživačkog rada na terenu ostvarenog u periodu između dva svetska rata.
Prateća izložba u sklopu otvaranja Manakove kuće
Jezik kao zapis kulture
Po prvi put, posebna pažnja posvećena je predstavljanju rukopisne zaostavšine Hristifora Crnilovića koja spada u red najvrednijih dijalektoloških zapisa o jeziku i kulturi u Srbiji, ali i na širem prostoru Balkana s početka 20. veka. Nedovoljno istražen korpus rukopisnih zapisa Hristifora Crnilovića sa preko 22000 listića povod je da stručni tim Etnografskog muzeja, jezik kao zapis kulture, stavi u fokus interesovanja šire publike. Publici će biti predstavljen deo originalne rukopisne zaostavštine, ali i jedan izuzetan odevni predmet s prostora jugoistočne i istočne Srbije na koji je Crnilović posebno ukazao – manovil, vrsta neprosečene haljine bez rukava – i kroz multimedijalnu prezentaciju ukazati na važnost jezičkih zapisa, širenje termina kroz prostor, promene u odevnom predmetu koje ti zapisi registruju i da kroz dijalektološke areale možemo zapravo posmatrati i istraživati kulturne kontaktne areale. Jezik se tako očitava kao zapis kulture.
Takođe, drugi deo izložbenog prostora u prizemlju biće iskorišćen za još jedno vizuelno predstavljanje kulture, a to je prezentacija filma o Hristiforu Crniloviću PUSTOOD autora Nebojše Ilića Ilketa, koji je osvojio brojna priznanja na domaćim i međunarodnim festivalima kratkog i dokumentarnog filma.
