Grupa slikara, objedinjena izložbama i projektom „Fantastičnih 6“, postoji od 2016. godine, i u njoj su okupljeni renomirani stvaraoci i višedecenijski prijatelji: Željko Đurović, Željko Tonšić, Vladimir Dunjić, Milan Tucović, Zoran Velimanović i Sergej Aparin. NJihove radove možemo da vidimo od utorka, 3. septembra u 19 časova u galeriji Kuće legata. Dvojica su nas, nažalost, prerano napustila – Željko Tonšić i Milan Tucović. Zato je ova izložba retka prilika da se na jednom mestu ponovo sintetizuju njihovi radovi i energije koju nose.
Postavkom umetničke grupe „Fantastičnih 6“ sintetizovana su dela nekih od najznačajnijih srpskih slikara 21. veka, koji su ugled stekli postepeno, kroz decenije – predano i kontinuirano, strpljivim radom. U svetu trivijalnosti i efemernosti, ovi umetnici su ličnim umetničkim izrazom, koji povezujemo s fantastičnim i metafizičkim, stvorili jedno meta-vreme, koje razumemo i volimo na osoben način.
Upoznajmo ih:
Milan Tucović, Iako vajar po vokaciji, najviše će ostati upamćen po čudesnim slikama i objektima
Svi mi koji smo poznavali i družili se sa Milanom Tucovićem (1965-2019), već pet godina osećamo strašno nedostajanje zbog njegove umetnosti, ali i harizme i dobrote koju je imao, i nesebično delio, poštujući svakog čoveka.
Jedna od njegovih slika iz rane faze nosi naziv “Dečak koji je nosio svetlo”, i mislim da upravo ta rečenica oslikava samo njegovo biće. Iako vajar po vokaciji, najviše će ostati upamćen po čudesnim slikama i objektima u kojim je spajao vremena na samo njemu osoben način. Bio je posvećenik magičnog realizma nasleđenog diskursa, autentičan u delima naglašene poetike nostalgičnih prizora i kulisa složenih i promišljenih scenografija.
U Milanovom paralelnom svetu slojevitih kompozicija metafizičkog prizvuka, figure i predmeti su idejno čvrsto povezani, jer je baš to potrebno da se njima prizove prošlost. Ovde i tamo, možda i zaista – glavni akteri su najčešće obični ljudi, tragični, zaneseni, zamišljeni – katkad i sa margina…ali i umetnici iz različitih epoha, kojima je snažnom, a nepretencioznom naracijom, dodeljivao različite uloge.
Čestim dijalogom između književnosti, filma i slikarstva, Milan je posedovao moć da prigušenim koloritom i snažnim crtežom materijalizuje misao, otelotvori nečiji lik na svojim platnima i utka ga u tkivo slike. Na taj način, svaki posmatrač doživljava čudni mir – setne misli, umor, povučenost ili radost i zadovoljstvo. Sreća voli tišinu.
Željko Tonšić, Od realnog ka nebeskom, težio je paradigmi idealne žene koja u sebi poseduje vanvremensku lep
Samorodno stvaralaštvo visokih slikarskih dostignuća Željka Tonšića (1954-2014) obeležile su arhetipske teme, paralele sa istorijom umetnosti specifičnog kreda u kojem se susreću i stapaju Vizantija i najviši dometi zapadnoevropskog slikarstva – i tako dobijaju svoj novi život. Sublimisana i fatalna magičnost antičkih, renesansnih i prerafaelitskih vremena transponovana je kroz ženske likove nestvarne lepote, u skladnim kompozicijama sistematične ikonografije.
Od realnog ka nebeskom, Željko je težio paradigmi idealne žene koja u sebi poseduje vanvremensku lepotu. Lepotu, kao jedan od neobjašnjivih pojmova, koju posmatrač može samo da oseti i da joj se divi. U tehničkom pogledu, iako se ovaj umetnik najviše oslanjao na Van Ajkovo slikarstvo, vešto je spajao domete tog vremena i srednjeg veka u sopstveni simbolizam, a neverovatnu pažnju posvećivao je detaljima, tako da slike izgledaju poput fotografija.
Kroz sva dela ovaj izraziti portretista se vraća preciznosti, često zaboravljenoj u srpskoj umetnosti kraja 20. i početka 21. veka. Snažnog, minucioznog crteža i skladnog kolorita, naizgled realistična i akcentovane personalnosti – ona prenose priču prepunu značenja. Nestvarne gracije naglašenih dlanova, čija draž i savršenstvo nije samo u figuri već i u tajnama koje nose – često pod velovima, s turbanima, renesansnim kapama i cvećem ili biserjem u kosi, poseduju čulnost koja nije banalna, već metafizička.
Zoran Velimanović – slike i objekti nose skrivene slojeve, sa kontinuirano prisutnom protivrečnošću između sveta svetlosti i sveta tame
Svest o prolaznosti, neumoljiva dvostrukost ljudske prirode, patnja i radost, uspon i pad, prizemnost i snoviđenja – identično su zastupljeni u raznolikim delima Zorana Velimanovića. Njegovo stvaralaštvo predstavlja zasebnu celinu metamorfoza i ružnog i lepog, autentičnih ljudskih priča, objedinjenih u različitim tematskim i koloritskim ciklusima.
Temeljan manuelni rad, sklonost ka minucioznoj posvećenosti detaljima i mnoštvo simbola i poruka – glavne su karakteristike njegovog plodnog opusa.
U Velimanovićevoj umetnosti, slike i objekti nose skrivene slojeve, sa kontinuirano prisutnom protivrečnošću između sveta svetlosti i sveta tame.
Njegovo višeznačno stvaralaštvo, brutalno i fantazmagorično – snažno je i zgusnuto, istovremeno bolno i puno radosti. Uzrok tome je to – što na platna i objekte prenosi ono što smatra iskrenim i važnim… istražuje ono što je tajnovito, a svojstveno ljudima. Kroz intimističke objekte i monumentalne kompozicije, koji su puni dramatike, zaokupljen temama i formama realnog i vanpojavnog, Zoran Velimanović spaja nespojivo, odnosno primenjujući različite materijale – dolazi do suštinskog.
Na njegovim radovima nema slučajnosti, svaki potez je dobro promišljen, sa istaknutim simboličkim vrednostima i metaforičkim značenjima, tako da stičemo utisak da bez obzira na to što smo posmatrači – svi smo mi istovremeno i učesnici, poistovećujemo se, jer smo videli svoje najdublje tajne i strahove.
Vladimir Dunjić, posvećen motivima kojima se periodično vraća -“Velovi”, “9 mačijih života”, “Prokrustov muzej”, “Donje nebo” i “Vrtoglavice”
Pomerena logika likovnog sveta Vladimira Dunjića čini da ono što je uobičajeno postaje čudno, u naizgled jednostavnim kompozicijama ekvivalenata za doslednost i osećaj za meru. Kompleksnost mikro-makro odnosa u očiglednom. Dijalog sa sobom, svetom ali i onim različitim. Tako bi, nekoliko reči, mogli da sažmemo njegovo plodno stvaralaštvo. Krećući se tankom linijom između realizma i metafizičkog, Dunjić je kontinuirano posvećen motivima kojima se periodično vraća -“Velovi”, “9 mačijih života”, “Prokrustov muzej”, “Donje nebo” i “Vrtoglavice”.
Separatna stvarnost, duhovni i materijalni svet, skriveno-otkriveno…preneseni su u ciklusu “Velovi”. Iako je u Vladinom stvaralaštvu, kroz tematiku suzdržanih a sugestivnih portreta, personalnost akcentovana, neki od radova redukovani su na simbolički sadržaj kroz česte paralele s majstorima istorije umetnosti. U tim delima nema suvišnih detalja, fokus je u prvom planu, i razoružava nas direktnošću portretisanih.
Odnos individualnog i nametnutog transponovan u atipično, najčešće u kutije, ali i objekte – okosnica je ciklusa “Prokrustov muzej”, koji je istovremeno i oštra kritika društva. Umetnikov dijalog sa svetom životinja čitamo u etapi “9 mačijih života”, a pogled u sebe, u “Vrtoglavicama” – primarnog gornjeg raursa.
Melanholični prizori, višeznačnost vode – tama i svetlost…obeležje su ciklusa “Donje nebo”.
Sergej Aparin, upotrebljava neslikarske materijale – metal, gvožđe i tkanine – od kojih stvara slike-objekte
Sergej Aparin, iako prepoznatljiv po metafizičkim slikama i školovan u duhu realizma, poslednjih godina pravi iskorak u radu nekonvencionalnim pristupom, upotrebljavajući neslikarske materijale – metal, gvožđe i tkanine – od kojih stvara slike-objekte.
U pitanju su dela većih i srednjih formata, na temu žanr scena Sredozemlja, koja počivaju na sećanjima na putovanja na jug Italije. Neposredno viđeni zapisi stvarnosti, preplitanja noći i dana, utkani su u kontrastne prizore akcentovanih otvorenih prozora i vrata, koji su simbolička granica između svetova – spoljašnjeg i unutrašnjeg.
Neposredno viđeni zapisi stvarnosti, preplitanja noći i dana, inkorporirani su u kontrastne prizore akcentovanih otvorenih prozora i vrata, koji su simbolička granica između svetova – spoljašnjeg i unutrašnjeg. Svaka Aparinova slika nosi vrlo promišljenu i složenu interpretaciju događaja. Na prvi pogled minimalističko, prisustvo ljudi u metafizičkim kompozicijama je vrlo važno. Svi likovi su tihi naratori, jer gotovo neprimetno ulaze i izlaze iz našeg vidokruga, lebde, ljuljaju se, sede, trče i penju se. S nekima se sučeljavamo pogledom, drugi su nam okrenuli ledja. Ponekad u prvom planu, a katkad kao detalj… usamljeni svirači, majstori, umorni biciklisti, sfumato figure ili one bez glava, a sa šeširima. Sve to ukazuje na univerzalna značenja čovekovog bivstvovanja.
Ne vidimo šta je u nutrini Sergejevih zdanja. Možemo samo da pretpostavimo da tamo vlada neki čudan mir, zaštićenost od nametnutih vrednosti i bekstvo u sopstveni mikrokosmos.
Željko Đurović, kontinuirano veruje u lepotu i čulno, magijsko ali i prirodno
Strast, mistika i energija u opusu prefinjenog crtača – Željka Đurovića iznedrila je vizionarske slike pred kojima niko nije ravnodušan. Voda i vatra prate ga na tom samorodnom umetničkom putu, jer Željko kontinuirano veruje u lepotu i čulno, magijsko ali i prirodno. Permanentno je posvećen erotizovanim, izduženim, nestvarnim i fluidnim ženskim figurama, vilama, nimfama i silfidama – uronjenim u mediteransku atmosferu autentičnog bestijarijuma.
Invetivno pristupa alegorijskim i mitološkim temama, a sugestivnost atipičnih kompozicija pojačava opozitnim a jarkim i ekspanzivnim koloritom, i to je još jedno od bitnih obeležja i pokretača njegovog plodnog stvaralaštva. I upravo tako tonirane površine uzročnik su senzualnosti i strasti, jer figure nastaju bez predumišljaja, a u stalnoj korespodenciji sa energijom boja. Zemlja, voda, nebo, raskošna i osobena vegetacija su u suživotu s nestvarnim bićima koje nas zavode sa višeznačnih slika. Voda je život ali donosi i smrt, ženske figure su privlačne ali nepredvidive i svoje.
U fantazmagoričnim scenama neobarokne koncepcije prostora, ispotencirana je najvažnija karakteristika simboličnog slikarstva – potreba da se čulni svet približi i identifikuje sa neprolaznim. Željkovo slikarstvo je oličenje te žudnje.
Autor teksta: Maja Živanović, likovni kritičar
