Violončelista Đorđe Milošević i pijanistkinja Bojana Dimković održali su u petak, 19. aprila samostalan jednočasovni koncert u Galeriji Istorijskog muzeja Srbije u Beogradu, u okviru četvrte sezone čuvenog ciklusa „Muzikom kroz muzej”.
Na programu su bile pretežno kompozicije autora iz perioda baroka – Johana Sebastijana Baha, Alesandra Marčela, Domenika Gabrijelija, Frančeska Đeminijanija, Antonija Vivaldija, Fransoa Kuprena i Marena Marea.
To je ujedno bio vrlo zanimljivo osmišljen koncept dvoje muzičkih umetnika, da repertoar večeri posvete baroku.
Pored navedenih autora, kao prepoznatljiva karateristika koncerata serijala „Muzikom kroz muzej”, izvedena je i numera iznenađenja – “Župljanka” iz muzičke arhivske građe Istorijskog muzeja Srbije, na samom početku nastupa.
Usledila je kompozicija “Adagio” iz “Koncerta za Obou BWV 974” Johana Sebastijana Baha, u adaptaciji Alesandra Marčela, zapravo (transkripcija za violončelo i klavir Orfeo Mandoci).
Johan Sebastijan Bah bio je slavni nemački kompozitor, orguljaš i čembalista iz doba baroka, autor neprolazne muzike, svetski priznat kao jedan od najvećih umetnika i stubova univerzalne kulture. Kako su pisali stručnjaci, istoričari muzike ili muzikolozi, njegova dela su “zapažena zbog intelektualne dubine, tehničkog savršenstva i umetničke lepote”. Svakako ličnost neprolazne veličine i vrednosti.
Alesandro Marčelo rođen je u Veneciji 1669. godine u uticajnoj aristokratskoj porodici, gde je još od malih nogu stekao detaljno obrazovanje iz muzike i drugih umetnosti.
Kompozitorski opus Alesandra Marčela nije bio obiman. Stvarao je kamerne kantate, violinske sonate, arijače i končerto groso.
Većina njegovih radova objavljena je pod umetničkim imenom, pseudonimom „Eterio Stinfaliko”, koji je koristio kao član Arkadijske akademije.
Na red je došao Domeniko Gabrijeli i njegovo delo “Sonata za violončelo i baso kontinuo br.1 u Ge-duru” sa četiri stava: “Grave”, “Allegro”, “Largo” i “Presto”.
Domeniko Gabrijeli je bio italijanski barokni kompozitor i jedan od najranijih poznatih virtuoznih umetnika na violončelu. Takođe, on je bio pionir pisanja muzike za violončelo.
Rođen u Bolonji, radio je u orkestru crkve San Petronio, a bio je i član i predsednik Filarmoničke akademije u Bolonji.
Kompozitor Frančesko Đeminijani bio je ove noći “prisutan” sa “Sonatom za violončelo i baso kontinuo Op. 5/2 u de-molu” takođe sa četiri stava: “Andante”, “Allegro”, “Adagio”, “Presto”.
Kompozitor i violinista Frančesko Đeminijani, rođen 1687. godine u Italiji, svoje muzičko obrazovanje započeo je sa Alesandrom Skarlatijem.
Istorija kaže da su savremenici Frančeska Đeminijanija izgovarali njegovo ime zajedno sa takvim veličinama kao što su Georg Fridrih Hendl i Arkanđelo Koreli, kod koga je usavršio svoju virtuoznost na violini, kao najistaknutijih stvaralaca evropske muzičke scene 18. veka.
Najpoznatija dela Frančeska Đeminijanija predstavljaju tri opusa končerta grosa – opus 2 iz 1732, opus 3 iz 1733. i opus 7 iz 1746. godine, koji zajedno obuhvataju čak 42 koncerta, u stilu Arkanđela Korelija.
Naravno, ne može koncert posvećen baroku bez italijanskog kompozitora, violiniste i sveštenika Antonija Vivaldija, koji je ove večeri bio predstavljen delom “Sonata za violončelo i baso kontinuo RV 40 br. 5 u e-molu” sa četiri stava – “Largo”, “Allegro”, “Largo” i “Allegro”.
Francuski umetnik Fransoa Kupren za publiku u petak veče bio je predstavljen kroz Koncertne komade i čak pet stavova – “Prélude”, “Siciliène”, “La Tromba”, “Plainte” i “Air de Diable”. Bila je to transkripcija za violončelo i klavir Pola Bazlera.
Fransoa Kupren je bio ugledan francuski barokni kompozitor, orguljaš i čembalist, rođen u Parizu, poznat kao „Veliki Kupren“ da bi se razlikovao od ostalih članova muzički nadarene porodice Kupren. Bio je sin uglednog orguljaša Šarla Kuprena koji je radio pri crkvi Sen-Žervez u Parizu.
Kuprenov opus sadrži svite za čembalo, kamerna ostvarenja, crkvena dela kao što su mise, moteti i liturgija. Njegov muzički jezik smatra se da se odlikuje spojem italijanskog i francuskog stila, kako su ga nazvali “ujedinjeni ukus”.
Za sam kraj koncerta, violončelista Đorđe Milošević, u klavirskoj pratnji Bojane Dimković, priredili su Marš i ariju za mornare iz opere “Alkiona” (obrada za violončelo i klavir) Marena Marea.
Dramaturški gledamo, Milošević i Dimković su vrlo vešto povezali ovog francuskog kompozitora odmah nakon Fransoa Kuprena, evo i zašto.
Rođen 1656. godine u Parizu, autor Maren Mare, umetnik, kompozitor i virtuoz na violi da gamba, osnovno muzičko obrazovanje stekao je upravo kod Fransoa Kuprena, a tehniku sviranja na violi usavršio kod Žana de Sent-Kolomba, najznačajnijeg violiste i pedagoga tog vremena.
Godine 1675. Mare je postao član kraljevskog orkestra, koji je bio povezan sa Kraljevskom akademijom za muziku. Na ovu poziciju postavio ga je upravnik Kraljeve muzike – Žan-Batist Lili, od koga je Mare potom učio i komponovanje.
Pretpostavlja se da ga je veliki majstor podstakao i da napiše četiri opere, koje su bile prilično uspešne i pisane u Lilijevom stilu, u formi tragedije u pet činova. Tu spada i ove noći prezentovana opera “Alkiona” kroz instrumentalno izvođenje nekih odlomaka – marša i arije.
Na funkciji violiste Kraljevskog orkestra Mare ostao je sve do 1725. godine, kada se povukao u penziju. MIako je iza sebe ostavio i vokalna ostvarenja, Maren Mare je pretežno poznat kao autor kompozicija za violu da gamba i za ovaj instrument napisao je pet zbirki “Knjige komada za jednu i dve viole da gamba”.
Violončelista Đorđe Milošević rođen je u Beogradu gde je diplomirao na Fakultetu muzičke umetnosti (FMU). Bio je stipendista Ministarstva kulture i obrazovanja Luksemburga gde se usavršavao na Nacionalnom muzičkom konzervatorijumu.Tokom školovanja violončelista je bio dobitnik mnogih nagrada na domaćim i međunarodnim takmičenjima, a nastupao je na raznim koncertima i festivalima u zemlji i širom Evrope: Srbija, Crna Gora, BiH, Makedonija, Hrvatska, Slovenija, Rumunija, Bugarska, Grčka, Rusija, Francuska, Nemačka, Luksemburg, Belgija, Švedska.
Pijanistkinja Bojana Dimković vodi veoma svestranu raznoliku karijeru kao umetnica na klaviru, čembalistkinja i kamerni muzičar.Veoma je koncertno aktivna tako da njeni angažmani uključuju izvođenja u Sloveniji, Crnoj Gori, Italiji, Irskoj, Velikoj Britaniji, Norveškoj, Poljskoj i na Islandu, ali i na festivalima Čeltenam, Oksford lider, London Hendl, Festivalu Poljske muzike u Krakovu, Ljubljanskom.Kao solista Bojana je nastupala sa sastavom "Die Kolner Akademie", orkestrom Radija televizije Srbije, "Gudačima Svetog Đorđa", ansamblima "New Trinity Baroque" i "Metamorfozis". Kao aktivni ljubitelj nove muzike, Bojana je član dua sa violončelistom Đorđem Miloševićem, ali takođe član i osnivač "Šumanjski/Dimković dua" sa baritonom Kšištofom Šumanjskim.
Ono što je svakako nedostatak ovog koncerta dvoje srpskih umetnika jeste da se publika kroz njihovu kratku priču ili osvrt upozna sa delima i kompozitorima koji su na repertoaru.
Ipak, širi auditorijum nije toliko upoznat sa kompozitorima iz programa, osim, podrazumeva se, J. S. Bahom i Vivaldijem, možda i Kuprenom. Ostali umetnici iz baroka retko su na set listama koncerata klasične muzike kod nas i upravo zbog toga Đorđe Milošević i Bojana Dimković su mogli pre svakog izvođenja da kroz rečenicu, dve edukuju svoju publiku.
Ovako, mimo toga, samom izvođenju se zaista nema šta zameriti, dodati ni oduzeti. Bilo je to veoma prijatno umetničko putovanje kroz vreme, odnosno istoriju klasične muzike – baroka.
